19. yüzyılın önemli vak&rsquoa-nüvis, yazar, şair ve bilginlerinden birisi olan, elli civarında eseri bulunan ve o sırada vak&rsquoa-nüvis olarak görev yapan Sahhaflar şeyhi-zade Mehmed Es&rsquoad Efendi de Yeniçeriliği Kaldırılması sırasında bizzat olayların içinde bulunmuş bu hadisede resmi, gayr-i resmi görevler üstlenmiştir. İşte bu Es&rsquoad Efendi Vak&rsquoa-i Hayriye&rsquoyi, hadisenin öncesini, sonrasını büyük bir vukufla anlatan ve adı ebced hesabıyla hadisenin olduğu tarifi (1241/1826) veren &ldquoÜss-i Zafer&ldquo adlı bir eser yazmıştır.
&ldquoÜss-i Zafer&ldquo, yazıldığı zamandan günümüze kadar yerli, yabancı birçok bilim adamının, tarihçinin, konuyla uzaktan yakından ilgili olan sayısız araştırmacının ana kaynağı olmuş bu önemli eserdeki bilgiler muhteif kitaplara, ansiklopedilere girmiştir. Örneğin o dönemlerde Cevdet Paşa, Günümüze yakın da İsmail Hakkı Uzunçarşılı tarihlerinde ve muhtelif çalışmalarında bu eseri ana kaynak olarak kullanmışlardır. Buna rağmen bazı yabancı dillere de çevrilmesine karşılık bu önemli eser günümüze kadar Latin harflerine aktarılmamıştır.
Özellikle 19. yüzyıl Osmanlı Tarihi&rsquone ve Yeniçerilerin Kaldırılması hadisesine ışık tutacak önemli bir eserdir, Üss-i Zafer...
Mehmet Arslan-
(Önsöz&rsquoden)